W ciągu kilkunastu lat przesiadywania w różnych szkołach, codziennie wymagano od Ciebie pamiętania masy rzeczy, ale nikt nie podpowiadał jak się uczyć i jakie są najlepsze sposoby na zapamiętywanie. Dziwne, prawda?
Zapamiętywanie to przecież podstawa nauki i sprawnego działania praktycznie w każdym obszarze. Nieważne czy chodzi o przygotowania do wielkiego egzaminu, czy o wkucie własnego numeru PESEL – im więcej zostaje w Twojej głowie, tym lepiej.
Są różne sposoby nauki
Mimo, że nie ma drogi na skróty, a każdy ma trochę inne predyspozycje, istnieje kilka łatwych technik, które warto poznać.
To nie są jakieś magiczne sztuczki, czy rewolucyjne podejście. Pewnie większość z tych rzeczy stosujesz od dawna, ale… sekret tkwi w szczegółach. Jak za chwilę się przekonasz, nawet kilka sekund ma znaczenie.
W tym wpisie opowiem Ci o ośmiu sposobach nauki, które nie tylko pomogą zapamiętywać szybciej, ale także sprawią, że informacje pozostaną w głowie na dłużej. Czyli nauka będzie efektywna.
Nie są to rzeczy wyssane z palca, opieram się na badaniach i wynikach różnych eksperymentów naukowych.
Na końcu znajdziesz także krótkie podsumowanie każdego z punktów w formie checklisty do pobrania.
Zaczynamy? :)
Jak się uczyć się rzeczy trudnych?
Informacje, które wydają się łatwe do zapamiętania często najszybciej wylatują z głowy, dlaczego?
Załóżmy, że koleżanka podaje Ci swój adres, a jej numer domu to 15A/15. Stwierdzasz, że bardzo łatwo to zapamiętasz i… przestajesz się starać. Zamiast powtórzyć kilka razy dla utrwalenia, uznajesz, że to za duży banał żeby się wysilać.
Trafiasz później na wskazaną ulicę i za nic w świecie nie możesz przypomnieć sobie jaki numer podawała znajoma. Pamiętasz tylko, że to było coś łatwego…

Oczywiście mniej skomplikowane informacje znacznie szybciej utrwalają się w pamięci, jednak nadal musimy włożyć trochę wysiłku w ich zapamiętanie.

Bez kilku powtórzeń i wyraźnej intencji wkucia czegoś na pamięć, nawet najprostsze rzeczy wylecą nam z głowy.
No ale właśnie, jaki wysiłek będzie wystarczający?
Jak się uczyć powtarzając?
Grupie osób pokazano 26 krótkich scenek nagranych na wideo. Połowa uczestników badania po każdym z filmów miała przez 40 sekund powtarzać w dowolny sposób to, co właśnie obejrzała. Mogli odtwarzać sceny jeszcze raz w głowie, na głos, zapisywać itp.
Po dwóch tygodniach różnice w efektach były drastyczne.

Te osoby, które po prostu oglądały filmy, nie zapamiętały praktycznie niczego.
Jeśli jednak ktoś powtarzał informacje przynajmniej przez 40 sekund, nawet po dwóch tygodniach był w stanie podać wiele detali.
Oczywiście dotyczy to nie tylko filmów. Ta prosta metoda działa także np. w przypadku książek, czy wykładów. Już 40 sekund krótkiej powtórki wystarczy, żeby zapamiętać znacznie więcej.

Inny eksperyment, przeprowadzony przez Harvard Business School, pokazał, że ci pracownicy, którzy na koniec każdego dnia robili szybkie podsumowanie i wyciągali wnioski z ostatnich kilku godzin, osiągali efekty wyższe o prawie 23%.
Powtarzanie to podstawa zapamiętywania i nauki. Jak zrobić to najbardziej skutecznie?
[separator]Powtarzaj na głos innym
Kiedy opowiesz innej osobie o tym, czego się właśnie nauczyłeś, wyraźnie zwiększasz swoje szanse na to, że uda ci się zapamiętać te informacje na dłużej. Badania pokazują, że ta zasada działa nawet wtedy, kiedy twój rozmówca wcale cię nie słucha.
Profesor Wiktor Boucher, który zajmował się tym zjawiskiem, w jednym z eksperymentów poprosił różne grupy uczestników o zapamiętanie kilku wyrazów.
W zależności od grupy, narzucał inny sposób nauki – część badanych miała powtarzać wyrazy w głowie, innych proszono o wymawianie na głos, a trzeciej grupie polecono opowiadać innym osobom.
Właśnie ta ostatnia grupa osiągnęła najlepsze wyniki w późniejszych testach pamięciowych.

Badania udowodniły skuteczność tej metody także w przypadku zupełnie zmyślonych, nieistniejących wyrazów, co pokazuje, że opowiadanie innym pomaga w nauce praktycznie każdego tematu.
Dzieję się tak dlatego, że mózg angażuje dodatkowe zmysły (mowa), ale też przetwarza, analizuje i układa informacje po to, żeby jak najlepiej je zakomunikować. To właśnie ten dodatkowy wysiłek ułatwia zapamiętywanie.
Jak się uczyć, robiąc notatki?
Ale przecież nie zawsze mamy pod ręką kogoś, komu możemy zacząć swobodnie opowiadać, albo po prostu w danej sytuacji byłoby to co najmniej dziwne. Nie będziemy przecież szeptali koleżance na ucho wszystkiego co właśnie opowiada nauczyciel w trakcie wykładu.
Wtedy, zamiast jedynie słuchać, koniecznie warto robić notatki. To niby banalny wniosek, ale także tutaj kryje się kilka detali na które warto zwrócić uwagę.
Jak robić notatki?
Po pierwsze nie warto notować na komputerze.

Badania udowodniły, że te osoby, które notują odręcznie lepiej zapamiętują materiał. Dlaczego?
Pisząc na komputerze jesteśmy w stanie notować znacznie szybciej i to paradoksalnie działa na naszą niekorzyść. Przez to wysokie tempo notujemy dosłownie wszystko co słyszymy.
Notowanie odręczne nie daje nam takiego komfortu. Jesteśmy zmuszeni do parafrazowania i błyskawicznego analizowania materiału po to, żeby wybrać z niego te najważniejsze elementy. Dzięki temu bardziej świadomie „obrabiamy” informacje, które do nas docierają.
Po drugie, kiedy notujemy odręcznie, nie bójmy się przy okazji szkicować i bazgrolić na marginesach. Ten z pozoru niepotrzebny dodatek poprawia efekty nauki.
Profesor Jackie Andrade z Uniwersytetu Plymouth poprosiła 40 osób o odsłuchanie nudnej wiadomości dotyczącej zbliżającego się przyjęcia. Uczestnicy mieli zanotować spośród pojawiających się imion te osoby, które są zaproszone na imprezę.
Twórcy eksperymentu zadbali o to, żeby badani byli mocno znudzeni. Wcześniej zasypali ich mało wymagającymi zadaniam, nagranie było bardzo długie, a ton głosu lektora monotonny.
Po zakończeniu badania uczestnikom zabrano notatki i niespodziewanie poproszono ich o wypisanie z pamięci imion, które wypisali na kartkach. Te osoby, które w trakcie słuchania szkicowały, zapamiętały ich średnio o 30% więcej.

Wszystko dlatego, że nawet najprostsze gryzmolenie pozwala utrzymać wystarczający poziom skupienia. Twoja uwaga wciąż jest skoncentrowana na kartce i nie uciekasz myślami na tyle daleko, żeby zajmowały Cię inne tematy.
Po trzecie, znajdź i wypracuj swój własny, sprawdzony system notowania. Pamiętam, że na studiach zazdrościłem osobom, które potrafiły notować w uporządkowany sposób. Ich notatki cieszyły się wtedy największym powodzeniem w czasie sesji. ;)
Znajdź swój system notowania. Jednym z ciekawych sposobów jest metoda Cornella, którą szczegółowo omówiłem w tym wpisie.
Chcesz uczyć się efektywniej? Rób przerwy!
Zapisałem się kiedyś na kurs szybkiego czytania. Faktycznie nauczyłem się jak w niezłym tempie skanować tekst i potrafiłem sporo z niego zrozumieć. Niestety takie czytanie miało jedną ogromną wadę – już po kilku dniach praktycznie wszystko zapominałem.
Pamięć nie lubi pośpiechu.
Jeśli chcesz zapamiętać materiał, który jest obszerny i wymagający, koniecznie musisz podzielić go na części i pomiędzy każdą z nich zrobić krótką przerwę.
Informacje powinny mieć czas żeby się utrwalić. Jeśli w błyskawicznym tempie wrzucasz do głowy setki danych, to niewiele z nich ma szansę zostać tam na dłużej.
Jak długie powinny być przerwy w nauce?
Nie trzeba wiele. W jednym z eksperymentów uczestnicy, którzy po przeczytaniu tekstu zrobili 10 minutową przerwę, po tygodniu pamiętali z niego tyle samo, co osoby, które przeczytały tę samą historię zaledwie kwadrans wcześniej!

Natura pomaga zapamiętywać
Skoro przerwy mają znaczenie, to może połączyć to z krótkim spacerem?
Pytanie tylko, czy na naszą pamięć ma wpływ to, gdzie pójdziemy?
Naukowcy z Uniwersytetu Michigan pokazali uczestnikom eksperymentu zestawy przypadkowych liczb i poprosili o ich zapamiętanie. Następnie podzielili badanych na dwie grupy. Jedną wysłali na spacer do parku, a drugą wzdłuż ruchliwej ulicy.
Po powrocie z tej krótkiej przerwy, osoby wędrujące wśród drzew i zieleni pamiętały o 20% więcej od koleżanek i kolegów chodzących wzdłuż drogi.
Późniejsze badania pokazały, że kluczowy jest tutaj sam widok natury, a nie faktyczne przebywanie w jej otoczeniu. Pamięć wspomagał ładny krajobraz za oknem, a nawet obrazy i zdjęcia.
Może ta klasyczna tapeta z Windowsa nie jest wcale taka zła?

Aktywność fizyczna też wpływa na pamięć
Wysiłek fizyczny pomaga w tak wielu aspektach, że nie jest zaskoczeniem jego pozytywny wpływ także na pamięć.

Okazuje się jednak, że również tutaj szczegóły mają znaczenie.
W jednym z badań uczestników podzielono na trzy grupy: pierwsza ćwiczyła zaraz po nauce, druga 4 godziny po, a trzecia wcale.
W późniejszych testach pamięciowych najlepiej wypadły osoby, które między poznawaniem nowego materiału, a treningiem miały 4 godziny przerwy. Wysiłek fizyczny zaraz po nauce nie miał żadnego wpływu na zdolność do zapamiętywania.
Odpowiednia przerwa kolejny raz okazuje się pomocna i warto ją uwzględnić.
Rada dodatkowa: pracuj nad zdolnością koncentracji
Coraz trudniej jest Ci się skupić na jednym zadaniu i oprzeć się pokusie ciągłego zerkania do telefonu? To efekt zalewu informacji oraz powszechnego uzależnienia od.. mediów społecznościowych. Wiele badań pokazuje, że sposób w jaki je konsumujemy, wpływa na wiele aspektów, w tym trwale zmienia nasz mózg. Mamy mniejszą zdolność do koncentracji, a pobudzenie, które wywołuje kolejne powiadomienie czy niebieskie światło ekranów błyskawicznie opada.
Sprawdź moją książkę
Na ten temat powstało już wiele książek. W mojej też poświęcam temu zagadnieniu sporo uwagi. ;) Podpowiadam w niej między innymi jak stworzyć sobie własny system pracy i skutecznej nauki. Pokażę Ci aż 40 narzędzi, które łatwo dostosujesz do swoich potrzeb. Książka pomoże Ci lepiej się skupić i walczyć z rozpraszaczami.
Metoda Tęczówki
Pokazuję aż 40 narzędzi i pokazuję jak dostosować je do własnego stylu działania.

Praca głęboka Cala Newporta
Warto też zajrzeć do świetnej książki Praca Głęboka Cala Newporta. Znajdziesz w niej nie tylko odpowiedź na pytanie dlaczego coraz trudniej jest nam się uczyć i pracować w skupieniu, ale też kilka dobrych rad jak sobie z tym radzić.
Praca głęboka
Świetna książka dla każdego, kto chce poprawić zdolność koncentracji i skupienia.

Podsumowanie: Co zrobić, żeby skupić się na nauce i uczyć efektywnie?
Przede wszystkim musisz na to spojrzeć jak na proces, swoisty trening umysłu. Tak, zdolność koncentracji można wypracować. Od czego zacząć?
- Rozpocznij pracę lub naukę od zaplanowania swoich przerw na… rozpraszanie. Jak to zastosować w odniesieniu do skutecznej nauki? Swój czas podziel na bloki, wpisz czas na zajrzenie do maili, mediów społecznościowych i innych rozpraszaczy. To pozwoli Ci utrzymać dyscyplinę, bez efektu całkowitego odcięcia. W czasie poświęconym na naukę, wyłącz wszystkie powiadomienia, najlepiej odłóż telefon poza zasięg Twojego wzroku. Ułatw sobie życie i decyzje, korzystając z narzędzi do kontroli czasu i social media – np. z wtyczki Kill News Feed, której działanie opisuję tutaj.
- Wypracuj sobie stały rytm pracy lub nauki, podejdź do tego jak do nawyku, który musisz w sobie wypracować.
- Naucz się odpoczywać i popracuj nad jakością snu. Przed snem postaraj się podsumować dzień, spisz to, co udało Ci się zrobić i wpisz na listę niedokończone zadania. Zrezygnuj też z telefonu bezpośrednio przed snem lub skorzystaj z nocnego trybu podświetlania ekranu.
To tylko kilka przykładowych metod. Spróbuj lub poszukaj własnych. Może zainspiruje Cię mój wpis, w którym opisałem 6 sprawdzonych, ulubionych przeze mnie sposobów na koncentrację.
Jak się uczyć – check-lista do pobrania (bonus)
Na koniec przygotowałam mały prezent – podsumowanie najważniejszych rad dotyczących tego, jak się uczyć w formie checklisty. Możesz ściągnąć ją całkowicie za darmo, wpisując swoje dane w formularzu poniżej:
zobacz też
Masz swój własny sprawdzony sposób na efektywną naukę?
-
A Ty masz jakieś sprawdzone sposoby na szybkie i skuteczne zapamiętywanie? Koniecznie daj znać w komentarzu.
- Skomentuj
co o tym myślisz?
komentarze